Aanval VS is 'aanslag op internationale rechtsorde'

In dit artikel:

Na verschenen beelden van een aanval op een zogeheten go-fast in het Caribisch gebied rijst de vraag of het toegestaan is een verdacht vaartuig op internationale wateren tot zinken te brengen. De beelden kwamen uit officiële Amerikaanse kanalen; Amerikaanse functionarissen spreken van een “precisie-aanval”. De actie speelde zich af in de wateren bij Venezuela, waar meerdere Amerikaanse marineschepen in de buurt waren, waaronder de USS Iwo Jima.

Wat er gebeurde
- Een klein, snel vaartuig (go-fast), vaak gebruikt door drugskoeriers, werd door Amerikaanse eenheden aangevallen en zonk.
- De beelden en de kwalificatie door Amerikaanse officials (precisie-aanval) wijken af van de normale werkwijze bij drugsintercepties, waarbij boarding, onderschepping en aanhouding doorgaans centraal staan.

Relevante juridische kaders
- Internationaal recht maakt een onderscheid tussen maritieme politietaken en het gebruik van geweld. Het uitgangspunt is dat staten op de hoge zeeen niet zonder meer zomaar mogen ingrijpen op schepen onder een andere vlag.
- Of optreden is toegestaan hangt af van feiten als: de vlag waaronder het schip vaart, of het schip stateloos is, of er sprake was van een onmiddellijk gevaar voor het leven of eigendommen, en of vooraf toestemming van de vlaggenstaat is gevraagd of verleend.
- UNCLOS (de VN-zeerechtsconventie) bevat regels over het recht van visitie en hot pursuit, maar grijpt niet specifiek in op elke vorm van drugsbestrijding op volle zee. Voor drugsdelicten bestaan aparte verdragen (zoals het VN-Verdrag tegen de Illegale Handel in Verdovende Middelen uit 1988) die landen instrumenten geven om te handelen, veel maatregelen vereisen echter samenwerking en toestemming van de betrokken staten.
- Zelfverdediging is een andere wettelijke grondslag: als een schip een directe bedreiging vormt (bijvoorbeeld door te schieten of ondoorgrondelijk gevaar te creëren), kan het gebruik van geweld gerechtvaardigd zijn, mits proportioneel en noodzakelijk.

Operationele en politieke overwegingen
- In de praktijk voeren de VS en voorheen ook regionale partners vaak interdictions uit met de kustwacht, helikopters en boardingteams; het vernietigen van een vaartuig met stand-off wapens is minder gebruikelijk omdat het risico op slachtoffers, diplomatieke spanningen en juridische discussie groter is.
- Als het getroffen schip onder een andere vlag voer of als de actie zonder voorafgaande toestemming van de vlaggenstaat plaatsvond, kunnen de VS geconfronteerd worden met protesten of rechtsvragen van die staat. Als het schip stateloos bleek of er overtuigend bewijs was van betrokkenheid bij zware misdrijven, is meer ruimte voor actie.
- De locatie nabij Venezuela maakt de zaak geopolitiek gevoelig: dit soort incidenten kan leiden tot spanningen tussen Washington en Caracas, of vragen over operationele transparantie en verantwoording.

Kortom
Het simpelweg tot zinken brengen van een vermoedelijk smokkelvaartuig op de open zee is juridisch niet automatisch toegestaan; het valt of staat met concrete omstandigheden: wie de vlag voerde, of het schip stateloos was, of er onmiddellijk gevaar bestond, en of maatregelen noodzakelijk en proportioneel waren. De gepubliceerde beelden en het officiële taalgebruik van de Verenigde Staten zullen waarschijnlijk tot nadere vragen, juridische analyse en mogelijk diplomatieke reacties leiden.